Son zamanlarda döviz kurundaki uçuş herkesin malumu. Ülke olarak dış kaynak girişine göbekten bağlı olunca da bu uçuş herkesin radarında dikkatle izleniyor.
11.08.1989 yılında Cumhurbaşkanı Kenan Evren ve Başbakan Turgut Özal'ın altına imza atmasıyla resmi gazetede yayımlanan "32 sayılı Kararname" ile Türkiye'de bir devir değişmişti. Bu kanun ile Sermaye Hareketlerinde Serbestleşme olmuş, Serbest Piyasa ekonomisine adım atılmıştı. Kararnamenin etkileri üzerinde uzun uzun tartışılır, tez konusu bile olur. Ancak ben burada onun yerine bu kararname sonrasında Türkiye'de patlak veren krizlerin kur üzerinde yarattığı etkiyi göstermekle yetineceğim.
Ocak-1990 / 10 Eylül 2015 tarihlerini kapsayan 25 yıllık kriz geçmişimizi güzel anlattığını düşündüğüm bir çalışma oldu. Tüm veriler aylık/2 Aylık/3 Aylık olarak ayarlanmıştır.
Çalışmayı yaparken kullandığım verileri buradan elde edebilirsiniz.
Çalışmayı yaparken kullandığım verileri buradan elde edebilirsiniz.
- Aylık $/TL Kuru
Aydan aya yüzdelik değişimi alınmış verilerle işlenen grafik yukarıdaki gibidir. Türkiye tarihinde 25 yılda gerçekleşen tüm ekonomik krizleri gösteren bir tablo.
Körfez Savaşı, Nisan 1994 Krizi, 2001 Krizi, 2008 Küresel kriz ve tarihimize çeşitli sebeplerden dolayı kriz olarak geçmemiş 2002 2.Çeyrek, 2004 2.Çeyrek, 2006 2. Çeyrek krizleri var.
2002 yılının 2 Çeyreğinde mayıs ayından Haziran ayına dolar kurunda %9,67 lik bir artış var. bir ay içinde kuru bu kadr arttıracak sebep nedir bilmiyorum ama o dönemlerde IMF ile imzalanan Stand-By anlaşması ile Dalgalı Kur Politikasına geçilmiştir. Sanıyorum ki bu politikaya geçişin verdiği ilk tepkiler olarak görülebilir.
2004 yılının 2.Çeyreğinde Nisandan Mayısa dolar kurunda %11,10 luk bir artış var. Nisan 2004'de ABD faiz arttırımı yapmıştı. sanıyorum ki en temel sebebi faiz artırımı sonrası ABD'ye giden para yüzünden TL'nin değeri düşmüştür.
2006 yılının 2. Çeyreğinde dünya ekonomisinde yaşanan Dalgalanmalar 2008 küresel kirizn bir nevi öncü göstergesi durumundadır. ABD 1997'deki Asya krizinden sonra gevşek para politikası ile faiz oranlarını düşürmüş ve piyasaya bol miktarda dolar likiditesi sağlamıştı. Ancak dünya ekonomisindeki hızlı büyüme başta petrol fiyatlarında olmak üzere emtia fiyatlarında artışa sebep olmuş ve sonuçta enflasyonist baskılar artmıştı. Neticesinde ABD Mayıs ayı gibi tekrarda faiz yükseltti ve Türkiye'den önemli miktarda döviz çıkışı oldu. Mayıs'tan haziran'a %12,66 lık bir artış olmuştur.
Tüm krizlerin etkisini 2 aylık ve 3 aylık değişimleri aşağıda yer almaktadır. Anlaşılacağı üzere krizin etkileri her ay daha da derinleşmiş.
2. 2 Aylık $/TL Kuru
3. 3 Aylık $/TL Kuru
Örneğin, 1994 krizinde Mart-Nisan arası %56,21
Şubat-Nisan arası %81,63
Ocak-Nisan arası %112,07
Kurun 3 ay içinde 2 kat arttığını görüyoruz. Bu durumun bugün gerçekleştiğini düşünmek beni dehşete düşürüyor.
Daha yazacak birçok şey var ama yorum sizin. Verileri de yukarıda hizmetinize sundum. İstediğiniz gibi inceleyebilip değiş bakış açıları ekleyebilirsiniz. Bu arada tüm veriler TCMB'nin sitesinden elde ettim.
Sevgiler Saygılar
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder